Sử dụng rượu bia là một thói quen mang đậm nét văn hoá truyền thống của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Sử dụng rượu bia có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, với mức độ hợp lý có thể đem lại cho con người cảm giác hưng phấn, khoan khoái, lưu thông huyết mạch. Song rượu bia lại là chất kích thích, gây nghiện, do đó người sử dụng rất dễ bị lệ thuộc và tình trạng lạm dụng ngày càng tăng.

       Theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, khoảng 1/3 dân số thế giới (2 tỷ người) có sử dụng rượu, 77 triệu người lạm dụng rượu. Trong đó danh sách 10 quốc gia sử dụng nhiều rượu bia nhất thế giới, lần lượt là: Anh, Trung Quốc, Nga, Pháp, Ecuador, Moldova - Quốc gia nhỏ thuộc Liên Xô cũ, Hàn Quốc, Uganda, Đức và Australia. Theo thống kê được công bố tại Hội thảo do Bộ Y tế tổ chức sáng 26/9/2016 tại Hà Nội thì Việt Nam đứng thứ 2 về tỷ lệ uống rượu bia ở Đông Nam á, đứng thứ 10 ở châu Á và đứng thứ 29 trên thế giới. 

       Sử dụng rượu bia là một thói quen có tính truyền thống của nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Sử dụng rượu bia có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, với mức độ hợp lý có thể đem lại cho con người cảm giác hưng phấn, khoan khoái, lưu thông huyết mạch,xong rượu bia lại là chất kích thích, gây nghiện, do đó người sử dụng rất dễ  bị lệ thuộc và tình trạng lạm dụng ngày càng tăng. Thực tế cho thấy rượu bia là một trong những nguyên nhân gây nên các vụ tử vong. Không chỉ thế việc lạm dụng rượu bia nói chung còn khiến cho con người không làm chủ được hành vi, thể chất, tâm lý, là nguyên nhân trực tiếp của nhiều vấn đề xã hội nguy hiểm như nghèo đói, tai nạn giao thông, tai nạn lao động , ngoài ra việc xử dụng rượu không rõ nguồn gốc, xuất xứ, rượu tự pha chế không đảm bảo các quy định về an toàn thực phẩm đã làm tăng tỷ lệ ngộ độc và tử vong.

       Theo thống kê ghi nhận của Cục An toàn thực phẩm- Bộ Y tế,  từ dịp Tết Nguyên đán cổ truyền Đinh Dậu đến nay, trên cả nước đã  liên tiếp  xảy ra hàng chục vụ ngộ độc rượu, với số nạn nhân lên đến hàng trăm người. Cụ thể là đến hết ngày 16/2/2017 vụ ngộ độc rượu ở Hà Giang đã khiến 87 người phải nhập viện; Tiếp đó đến chiều ngày 19/2/2017, vụ ngộ độc rượu ở Lai Châu  khiến hơn 80 người nhập viện, trong đó 9 người bị chết. Riêng ở Hà Nội, trước và sau tết, đã có gần 20 người ngộ độc rượu phải vào trung tâm chống độc của bệnh viện Bạch Mai cấp cứu, trong đó 5 người đã tử vong.  Mới đây nhất, ngày 10/3/2017, có 7 sinh viên gồm 5 nam, hai nữ, tại Cầu Giấy, đã phải nhập viện do ngộ độc rượu, trong đó có 3 người bị hôn mê sâu, phải thở máy và lọc máu, tình trạng hết sức nguy kịch. Điều đáng lưu ý là đa số các trường hợp ngộ độc này đều có liên quan đến uống rượu chứa Methanol.

       Ngộ độc rượu được biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau, từ nhẹ (là không kiềm chế kiểm soát được cảm xúc, dễ tức giận, nổi nóng, đi đứng không vững....) đến ngộ độc nặng (bị nôn nhiều, vã mồ hôi, hôn mê, mạch nhanh, thở nông, hạ huyết áp, có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời). Ngộ độc rượu xảy ra khi uống quá khả năng dung nạp của cơ thể, kể cả với những sản phẩm đã được xác nhận đáp ứng đủ điều kiện an toàn thực phẩm.Tác hại lâu dài của rượu là gì? việc lạm dụng kéo dài, ngay cả những loại rượu an toàn cũng có thể gây ra những tổn hại lâu dài cho sức khỏe của người uống. Tim là cơ quan dễ bị tác động bởi rượu nên người uống rượu dễ bị bệnh cao huyết áp, xơ mỡ động mạch, cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, đột quị. Rượu tác động lên các vi khuẩn đường ruột, làm giảm sút khả năng hấp thu chất đạm, chất đường, chất béo, vitamin B1, B9, B12. Rượu có thể làm tăng khả năng dị ứng với thức ăn và giảm khả năng đề kháng, gây viêm loét dạ dày, viêm tụy mạn tính. Rượu làm tăng nguy cơ các bệnh ung thư như: ung thư miệng, họng, thực quản, gan… Rượu làm xơ cứng gan, dẫn đến ung thư gan. Tùy theo thời gian và mức độ nghiện rượu của mỗi người mà dẫn đến tình trạng tổn thương gan khác nhau. Nguy cơ càng tăng với hậu quả khó lường cho sức khỏe nếu dùng phải rượu giả, rượu không rõ nguồn gốc xuất xứ, rượu ngâm lá, rễ, cây, động vật có chứa độc tố tự nhiên, đặc biệt khi sử dụng rượu có chứa nhiều methanol. Chất methanol có trong cồn công nghiệp. Loại cồn này được pha vào rượu với mục đích tăng nồng độ củarượu, sản xuất rượu nhanh và giảm giá thành. Bằng các nhận biết cảm quan rất khỏ để phát hiện rượu có chứa Methanol hay không.Vậy Methanol gây độc như thế nào? Chúng tôi xin đưa ra một số thông tin đó là:Uống rượu có chứa (Methanol) chậm say hơn rượuthật (rượu đảm bảo chất lượng an toàn thực phẩm), nhưng nguy hiểm vì methanol rất độc, nó  đào thải chậm và tích lũy dần dần. Tùy theo sự nhạy cảm từng người, chỉ cần hấp thu đến mức 7ml Methanol là có thể gây hôn mê và tử vong. Khi vào cơ thể, Methanol được chuyển hóa bằng phản ứng ôxy hóa biến thành formaldehyd và acid formic rất độc, làm ngừng hô hấp tế bào, nhất là tế bào thần kinh, tích lũy ở dây thần kinh thị giác làm rối loạn khả năng nhìn. Một dấu hiệu của ngộ độc Methanol là người uống không còn nhìn thấy mọi vật và có khi mù hẳn ngay cả khi đã được cấp cứu tránh khỏi tử vong.

       Để phòng chống  ngộ độcrượu, bảo đảm sức khỏe khi sử dụng rượu cho mỗi cá nhân và cộng đồngchúng tôi đưa một số lời khuyên như sau:

       -  Tuyệt đối  không uống rượu khi không biết đó là rượu gì, rượu không có nguồn gốc, xuất  xứ,  rượu không công bố tiêu chuẩn chất lượng (chưa có xác nhận công bố chất lượng bởi các cơ quan quản lý nhà nước); Không uống rượu pha bằng cồn công nghiệp (kể cả cồn dùng trong y tế) hoặc khi nghi ngờ rượu có chứa Methanol.

       -  Không sử dụng rượu bia trong các trường hợp: điều khiển phương tiện cơ giới, vận hành máy móc, Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, đang điều trị thuốc có phản ứng với cồn, rượu và có các tình trạng bệnh lý mà khi xử dụng rượu bia làm cho bệnh càng nặng lên.

       -  Không uống rượu khi đang đói, mệt hoặc đang uống thuốc điều trị bệnh.

       - Trẻ em dưới 18 tuổi không uống rượu, Bia;

       - Trong  và sau khi uống rượu thấy cơ thể có biểu hiện bất thường như (Đau đầu, chóng mặt, nhìn mờ ..vv.) thì đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và theo dõi. 

       -  Không nên uống quá hai đơn vị cồn /ngày với nam giới, không quá 1 đơn vị cồn/ngày đối với nữ giới và không uống quá năm ngày trong một tuần.( Theo WHO đưa ra một đơn vị uống chuẩn chứa 10 gam cồn. Một đơn vị uống chuẩn này tương đương với 1 chén rượu mạnh (40 độ, 30 ml); 1 ly rượu vang (13,5 độ, 100 ml); 1 vại bia hơi (330 ml); 2/3 chai hoặc lon bia 330 ml. Để nồng độ cồn 50 miligam/100 mililít máu hoặc dưới 0,25 miligam/lít khí thở;  đàn ông không nên uống quá 2 đơn vị uống chuẩn trong giờ đầu tiên và không uống quá một đơn vị chuẩn nữa trong mỗi giờ sau đó. Với phụ nữ, không nên uống quá một đơn vị và không uống quá một đơn vị uống chuẩn trong mỗi giờ sau đó).

Đào Thanh Tùng - Chi cục ATVSTP Thanh Hóa